10 Ağustos 2019 Cumartesi

Politika Felsefesinin Ekonominin Eleştirisini Yeniden Üstlenmesi ya da Kitle Hareketinden Devrime

[Bu çalışma daha önce birkaç ufak farklılıkla Senem Kurtar ile Mustafa Demirtaş'ın derlediği Felsefe ve Devrim'de (Pinhan Yayıncılık, 2018, s. 137-169) yayınlanmıştır.]

Evren o. Yurttaş1


Bu çalışma, Fransız filozof Bernard Stiegler’in şu önemli tespitinden yola koyulmaktadır: “Günümüz felsefesi politik ekonomi eleştirisinden elini eteğini çekmiş durumdadır ve bu yeterince büyük bir felakettir.”2 Bunun gerekçeleri her ne olursa olsun ki çoğunlukla, radikal ya da komünist filozoflarda dahi bir tür ekonomizm eleştirisine yakalanmaktan duyulan korku gibi görünüyor, kapitalist ekonominin felsefi eleştirisinin büyük oranda bırakılmış olması, en azından “akademik vitrinde” kendine pek yer bulamaması, Stiegler’in de altını çizdiği üzere “yeni kuşakları” ve bizi savunmasız bırakmaktadır.3 Bu savunmasızlığı, bilhassa iki yönlü olarak yaşıyoruz: Birinci yönde, çağdaş toplumsal hareketlerin sınıf mücadeleleri kapsamında bir analizini yapmakta yaşanılan isteksizlik ve güçsüzlük. Bu, tam da bu mücadelelerin kapitalizm karşısında protestonun ötesinde bir mücadeleye girme konusundaki isteksizlik ve güçsüzlüğü ile tamamlanıyor. Şüphesiz bunun da birçok nedeni var. Öncelikle Stalinizmin mirasının ve onun Marksist ortodoksisinin reddi, aşırıya vararak, “sınıf”, “sermaye” gibi mefhumlar hakkında Marx’ın eleştirel sözlükçesine başvurarak konuşmayı neredeyse yasakladığından. Belki sonrasında da, bu sözlükçenin Marx için işlev gördüğü kadar, günümüz kapitalist ekonomisinin eleştirisinde işlev görme konusunda yetersiz olmasından.4 Bu yüzden, bu mefhumları yeniden analiz edebileceğimiz felsefi kavramlara, bunun için de politika felsefesine ihtiyacımız var.